Η νηστεία σε συνδυασμό με την προσευχή είναι ένα από τα μεγάλα δώρα (Τίτο Κολλιάντερ)

Η νηστεία, που δεν είναι υπερβολική, αλλά ανάλογη με τις δυνάμεις σου, μπορεί να σε βοηθήσει στην εγρήγορσή σου. Με παραγεμισμένο το στομάχι δεν μπορεί κανείς να σκέφτεται τα θεία πράγματα, λένε οι ασκητές. Γι’ αυτόν που καλοτρώει, μένουν και τα πιο προσιτά μυστήρια της Αγίας Τριάδας κρυμμένα.

Ο ίδιος ο Κύριος μας έδωσε το παράδειγμα με τη μεγάλη νηστεία. Όταν έδιωξε νικημένο το διάβολο από μπροστά Του είχε νηστέψει σαράντα μέρες και σαράντα νύχτες. Και αν ο Κύριος αισθάνθηκε την ανάγκη της νηστείας, πόσο πιο πολύ πρέπει να την αισθανόμαστε εμείς; «Καὶ ἰδοὺ ἄγγελοι προσῆλθον καὶ διηκόνουν αὐτῷ» (Ματθ. δ’ 11). Το ίδιο περιμένουν και από σένα για να σε υπηρετήσουν. Η νηστεία περιορίζει την πολυλογία, λέει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακας. Είναι θύρα ελέους. Διώχνει τις κακές σκέψεις και ξεριζώνει την αναισθησία της καρδιάς. Η νηστεία είναι θύρα του Παραδείσου.

Όταν το στομάχι περιορίζεται και στενοχωρείται με τη νηστεία τότε ταπεινώνεται και η καρδιά. Όποιος νηστεύει προσεύχεται με νηφαλιότητα. Οι ασυγκράτητες και αχαλίνωτες αισθήσεις, όταν ενισχύονται με υπερβολική τροφή, προκαλούν αμαρτωλές και εμπαθείς σκέψεις και επιθυμίες. Η νηστεία είναι έκφραση αγάπης και αφοσίωσης. Θυσιάζει κανείς τις γήινες απολαύσεις, για να πετύχει τις ουράνιες. Πάρα πολλές μας σκέψεις δεν είναι τίποτε άλλο παρά φροντίδες για το τι θα φάμε και δολώματα της λαιμαργίας μας. Η νηστεία όμως, αν θέλουμε να απελευθερωθούμε από τη σάρκα και τα πάθη της, αποτελεί έναν κατάλληλο οδηγό για μια πραγματική απελευθέρωση και μια απαραίτητη υποστήριξη στον αγώνα κατά των εμπαθών επιθυμιών. Η νηστεία σε συνδυασμό με την προσευχή είναι ένα από τα μεγάλα δώρα, που το διατηρούν με επιμέλεια, όσοι γεύτηκαν κάποτε έστω και για λίγο τη γλυκύτητά τους και ένιωσαν την αξία τους.

Με τη νηστεία μεγαλώνει η ευγνωμοσύνη προς Εκείνον, που έδωσε στον άνθρωπο τη δύναμη να νηστεύει. Η νηστεία βοηθάει στην κατάκτηση της περιοχής εκείνης που μόνο με τη διαίσθηση νιώθει κανείς, ότι υπάρχει. Οι εκδηλώσεις της ζωής και όλα τα φαινόμενα γύρω σου και μέσα σου αποκτούν ένα καινούργιο νόημα και οι στιγμές που περνούν ένα μεγάλο, πλούσιο και καταπληκτικό περιεχόμενο. Η εγρήγορση της «ιεράς θεωρίας» γίνεται διαυγής. Η ανήσυχη εκζήτηση μεταβάλλεται σε ήρεμη, ταπεινή και γεμάτη ευγνωμοσύνη αποδοχή των θείων δωρεών. Προβλήματα φαινομενικά άλυτα και βασανιστικά ανοίγουν τον πυρήνα τους σαν ώριμοι κάλυκες λουλουδιών.Μόνο με συνοδεία την προσευχή, τη νηστεία και την εγρήγορση πρέπει κανείς να χτυπάει την πόρτα που εύχεται να δει κάποτε ανοιχτή.

Στο σημείο αυτό βλέπουμε το λόγο, για τον όποιο η νηστεία χρησιμεύει σαν μέτρο για τους άγιους πατέρες. Αυτός που νηστεύει πολύ, αγαπάει πολύ. Και όποιος αγαπάει πολύ του συγχωρούνται οι πολλές αμαρτίες του (Λουκά ζ’ 47).
Οι άγιοι πατέρες συνιστούν μετρημένη νηστεία. Δεν πρέπει να αφήνουμε το σώμα μας να αδυνατίσει πάρα πολύ, γιατί τότε βλάπτεται και η ψυχή. Ούτε επίσης μπορεί κανείς να νηστεύει έτσι στα ξαφνικά. Το καθετί απαιτεί άσκηση και ο καθένας οφείλει να δοκιμάζει τον εαυτό του έχοντας υπόψη του τη φύση του και τη δουλειά του.

Δεν είναι σωστό να ξεχωρίζει κανείς τις τροφές σε απαγορευμένες και επιτρεπόμενες. Όλες τις τροφές τις δίνει ο Θεός. Εκείνο, που μπορούμε να πούμε, είναι, ότι πρέπει να αποφεύγονται εκείνες που κάνουν βαρύ και δυσκίνητο το σώμα και ανάβουν τις κατώτερες ορέξεις του. Ακριβώς μάλιστα αυτές καθορίζουν οι κανόνες πως πρέπει να αποφεύγονται. Ισχυρά μπαχαρικά, κρέατα, οινοπνευματώδη ποτά και τα παρόμοια, που σκοπό τους έχουν να ικανοποιήσουν το φάρυγγα και όχι να συντελέσουν στη διατροφή του σώματος, πρέπει να αποφεύγονται.

Ή σημασία του «μέτρου» όμως δεν αναφέρεται μόνο στην ποιότητα αλλά και στην ποσότητα. Έστω και αν πρόκειται για όχι τόσο ισχυρές τροφές, δεν πρέπει να τρώει κανείς μέχρι «διαρρήξεως του στομάχου». Τότε καταλύεται το νόημα της νηστείας. Η λαιμαργία αλλάζει απλούστατα υλικά για τον κορεσμό της.

Τίτο Κολλιάντερ