Τα Χριστούγεννα στην πρωτεύουσα

Κάθε γιορτή θέλει και τη θέση της. Τα Χριστούγεννα λοιπόν θέλουν επαρχία, θέλουν νησί, θέλουν χωριό, θέλουν καλύβα· ὅ,τι θέλετε επιτέλους θέλουν, αλλά όχι την πρωτεύουσα. Χαρά σ’ αυτόν που έχει ιδιαίτερη πατρίδα να τον περιμένει με τη φωλίτσα του γονικού του.

Η γιορτή αυτή στην Αθήνα είναι τώρα για τους ανθρώπους των τύπων, τους κρύους, και για τους αγύρτες των φράκων, τους υποκλινόμενους. Κι είχε δίκιο ο ανατολίτης εκείνος θυμόσοφος που, αντί να πάει ο ίδιος σε μιαν επίσημη παρουσίαση, έστειλε μέσα σ’ ένα μεγάλο δίσκο τη γούνα του. Πιστεύω πως θα ξεχωρίσει ο αναγνώστης την σαχλή και επιβεβλημένη ομοιομορφία από την ευπρεπή εμφάνιση.

Τι να κάμουν λοιπόν οι «όσοι πιστοί» στην Αθήνα; Να μην ακούσουν το θείο μελώδημα του Ρωμανού; Να τι να κάμουν. Να πάρουν τον ανήφορο κατά το Ριζόκαστρο, ή και τα στενοσόκακα της κάτω χώρας, και στο πρώτο καταφώτιστο εκκλησιδάκι που θα συναντήσουν στην πορεία τους, να μπούνε μέσα σταυροκοπούμενοι. Ν’ αγοράσουν τότε το αγιοκεράκι τους και, αφού πρώτα το μυρίσουν και το φιλήσουν, έπειτα να το ανάψουν και να το κολλήσουν στον αγιό τους. Είπα να το μυρίσουν, γιατί το αθηναίικο εκκλησιδάκι θα ‘χει και αγιοκέρια γνήσια. Το κερί τους το ‘χει μαζωμένο κόμπο-κόμπο η μέλισσα απ’ τον ανθό του πεύκου, που συνοδεύει το τραγούδι της ευτυχίας και το μοιρολόι του πόνου.

Έχει και ο πεύκος τον ανθό του, όπως έχει δα -αλίμονο του- και το κυπαρίσσι τον δικό του ανθό. Όταν θα τελειώσει η λειτουργία και θ’ απολύσει η εκκλησούλα, βγαίνοντας έξω, χάραξε με το νου σου μια περιφέρεια που να έχει κέντρο την εκκλησούλα αυτή και τότε πες: «Αυτή είναι η πατρίδα μου σήμερα!».

Και θυμάμαι τα ωραία περασμένα της μικρής μου ηλικίας. Θυμάμαι πως έπαιρνα τα σκαλάκια του Ριζόκαστρου και πηγαινα, το μεσημέρι τα Χριστούγεννα, στο γραφικό σπίτι της θειας μου της Μικέλαινας Καλεφουρνούς. Μόλις έμπαινα απ’ την οξώπορτα, με υποδεχότανε το καλό τους σκυλί -Μπέλα το ἔλεγαν- κουνώντας την ουρά του. Ανέβαινα τότε τα μαρμαρένια σκαλοπάτια κι έμπαινα στο χαγιάτι, όπου βρισκόμουν μέσα στη μοσχοβολιά του χριστόψωμου.

Ήταν αφράτο, ήταν στρωμένο με σουσάμι και μαυροκόκκι. Στη μέση καμάρωνε το γυαλισμένο απ’ το φούρνο καρύδι που νόμιζες πως ήταν άρχοντας και είχε γύρω του το πλήθος των δούλων του – άσπρων και μαύρων.

Άμα το ‘κοβες το χριστόψωμο αυτό, σε τραβούσε άλλη μυρωδιά, του γλυκάνισου και της μαστίχας.

-Πολύ πετυχημένο είναι φέτος το χριστόψωμό σας!

Και η ωραία ψυχοκόρη που τ’ άκουσε, τεντώνει στη γωνιά της τραπεζαρίας το κορμί της από περηφάνεια.

Τώρα, τα Χριστούγεννα, δεν παίρνω πια τα δρομάκια της νιότης μου. Πέρασε για μένα ο καιρός της ανηφόρας και στους δρόμους της πόλης και στο δρόμο της ζωής.

Δημήτρης Καμπούρογλους

Από το βιβλίο: «Χριστούγεννα και χιονιάς»