ΤΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΚΑΙ ΘΕΟΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ ΤΗΣ ΕΟΡΤΗΣ ΤΩΝ ΘΕΟΦΑΝΕΙΩΝ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΘΕ ΠΙΣΤΟΥ!

Με την εορτή των Θεοφανείων, ολοκληρώνεται ένας πλούσιος λατρευτικός κύκλος που η Ορθόδοξη Εκκλησία μας τον ονόμασε «Άγιο Δωδεκαήμερο».
Τα γεγονότα που εορτάζονται αυτή την ευλογημένη περίοδο είναι η κατά Σάρκα Γέννηση του Χριστού (25 Δεκεμβρίου), η Περιτομή του Ιησού (1 Ιανουαρίου) και ακολουθεί στις 6 Ιανουαρίου η Θεοφάνεια της Βαπτίσεώς Του, (δηλαδή η Φανέρωση της Αγίας Τριάδος).

Τα Θεοφάνεια ή και Θεοφάνια, είναι η μεγάλη ετήσια Χριστιανική εορτή της ανάμνησης της Βάπτισης του Ιησού Χριστού στον Ιορδάνη ποταμό από τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή!
Ο Ιησούς Χριστός βαπτίσθηκε για τους εξής λόγους, όπως μας τους παραθέτει χαρακτηριστικά ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός:

1ον) Για να καθαρίσει από την αμαρτία το ανθρώπινο σώμα ολόκληρης της ανθρωπότητας αλλά και του καθενός μας προσωπικά.
2ον) Για να συντρίψει τα κεφάλια των δρακόντων που έμεναν στο νερό, όπως πίστευαν οι αρχαίοι πολιτισμοί.
3ον) Για να πνίξει στο νερό πάθη και αδυναμίες, επειδή οι Εβραίοι πίστευαν στην καταστρεπτική ιδιότητα του νερού.
4ον) Για να αγιάσει και να ευλογήσει τον Ιωάννη τον Πρόδρομο και Βαπτιστή.
5ον) Για να εκπληρώσει τον Εβραϊκό Νόμο που όριζε ότι ο Μεσσίας έπρεπε να αρχίσει την δημόσια δράση του με Βάπτισμα. 6ον) Για να αποκαλύψει στους ανθρώπους το μυστήριο της Αγίας Τριάδος.
7ον) Για να εισαγάγει στην Εκκλησία τον τύπο του Βαπτίσματος!

Θεοφάνεια σημαίνει ότι τότε μας φανερώθηκε ο Θεός. Δηλαδή κατά την Βάπτιση του Ιησού έχουμε την ταυτόχρονη φανέρωση των υποστάσεων του Τριαδικού μας Θεού!
Α) Του Υιού του Θεού, με την παρουσία του Ιησού.
Β) Την παρουσία του Αγίου Πνεύματος «εν είδει περιστεράς» αλλά και
Γ). Την παρουσία του Πατέρα, που με τον λόγο της φωνής Του βεβαιώνει του λόγου το αληθές ότι: «ούτος εστίν ο Υιός μου ο Αγαπητός εν ω ευδόκησα» (Ματθ. 3, 13).

Η εορτή των Θεοφανείων λέγεται επίσης Επιφάνεια και Φώτα ή Εορτή των Φώτων.
Τα Αγία Θεοφάνεια είναι μία από τις αρχαιότερες εορτές της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, η οποία θεσπίσθηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ. και αναφέρεται στη φανέρωση της Αγίας Τριάδας κατά την Βάπτιση του Ιησού Χριστού. Η εορτή των Θεοφανείων ή Επιφανείων είναι από τις αρχαιότερες της Εκκλησίας μας. Μέχρι και τον τέταρτο αιώνα μ. Χ., οι Χριστιανοί γιόρταζαν την ίδια ημέρα τα Χριστούγεννα και τα Θεοφάνεια.

Η Ιστορία της Βάπτισης του Χριστού έχει ως εξής: Μετά από Θεία εντολή ο Ιωάννης ο Πρόδρομος που ήταν 6 μήνες μεγαλύτερος του Χριστού και δεύτερος εξάδελφός του που διέμενε στην έρημο, ασκητεύοντας και κηρύττοντας το Βάπτισμα της μετανοίας, εγκατέλειψε την ερημική ζωή και ήλθε στον Ιορδάνη ποταμό όπου Κήρυττε και Βάπτιζε.

Εκεί παρουσιάσθηκε κάποια ημέρα ο Ιησούς στις αρχές του 30ου έτους της ηλικίας του και ζήτησε να Βαπτισθεί.
Ο Ιωάννης, αν και το Άγιο Πνεύμα τον είχε πληροφορήσει ποιος ήταν εκείνος που του ζητούσε να Βαπτισθεί, στην αρχή αρνείται να τον Βαπτίσει ισχυριζόμενος ότι ο ίδιος έχει ανάγκη να Βαπτισθεί από Εκείνον.
Ο Ιησούς όμως του εξήγησε ότι αυτό ήταν το θέλημα του Θεού και τον έπεισε να τον Βαπτίσει.
Και τότε μπροστά στα έκπληκτα μάτια των θεατών διαδραματίσθηκε μία μοναδική, ανεπανάλειπτη και μεγαλειώδης σκηνή, όταν με την μορφή ενός περιστεριού κατήλθε το Άγιο Πνεύμα και κάθισε επάνω στον Βαπτιζόμενο Ιησού, ενώ συγχρόνως ακούσθηκε από τον Ουρανό η φωνή του Θεού η οποία έλεγε: «Ούτος εστίν ο Υιός μου ο αγαπητός, εν ω ευδόκησα» (Αυτός είναι ο αγαπημένος μου Υιός, αυτός είναι ο εκλεκτός μου).

Ο Άγιος Δαμασκηνός αναφέρει πως το Άγιο Πνεύμα εμφανίστηκε με μορφή περιστεράς, επειδή περιστέρι είχε δείξει στον Νώε το τέλος του κατακλυσμού. Έτσι και τώρα, με την Βάπτιση του Χριστού και την εμφάνιση του Αγίου Πνεύματος «εν είδει περιστεράς», μπαίνει τέλος και στον κατακλυσμό των αμαρτιών.

Από τότε πλέον και το Βάπτισμα των Χριστιανών, δεν είναι «εν ύδατι», όπως το Βάπτισμα «μετανοίας» του Ιωάννη, αλλά «εν Πνεύματι Αγίω». Ο Κύριος με το να Βαπτιστεί αγίασε το νερό, το έκανε νερό αγιασμού και συμφιλίωσης με τον Θεόν. Έτσι η Βάπτιση του Κυρίου άνοιξε την θύρα του Μυστηρίου του Βαπτίσματος. Με την καθαρτική χάρη του Αγίου Βαπτίσματος ο παλαιός αμαρτωλός άνθρωπος ανακαινίζεται και με την τήρηση των Θείων εντολών γίνεται κληρονόμος της Βασιλείας των Ουρανών!

Με το νερό του Αγιασμού το οποίο δεν είναι πλέον σύμβολο της κυριαρχίας των αντίθεων δυνάμεων αλλά γίνεται φορέας της χάρης του Θεού δίνεται στον καθένα από εμάς η ευκαιρία να κάνει ένα πνευματικό λουτρό καθαρίζοντας έτσι ότι τον απομακρύνει από τον Θεό και να ξεκινήσει την καινούργια χρονιά με ανανεωμένη την απόφαση της επιστροφής σε Αυτόν.

Ο Αγιασμός στην χώρα μας έχει και την έννοια του καθαρμού, του εξαγνισμού των ανθρώπων, καθώς και της απαλλαγής του από την επήρεια των δαιμονίων.
Η σκηνή της Βάπτισης του Ιησού σηματοδοτεί την έναρξη μίας νέας ευκαιρίας για τον άνθρωπο να επιστρέψει στον Θεό και να ανακτήσει όσα έχασε με την απομάκρυνσή του από αυτόν.

Η τοποθέτηση της εορτής των Θεοφανείων στην αρχή του νέου έτους, έρχεται να υπενθυμίσει σε κάθε Χριστιανό ότι η δεύτερη αυτή ευκαιρία παραμένει σε ισχύ για τον καθένα μας.